Δεν πρέπει να ξεχνάμε τον όρο δυάδα (dyad) για τη μητέρα και το παιδί και πρέπει να μην παραγνωρίζουμε ότι η μητέρα και το μικρότερο των 6 μηνών βρέφος θεωρούνται στη ψυχολογία ως συγκύτιο. Ο ψυχισμός λοιπόν της μητέρας, η ανασφάλεια της, η αγωνία και η απειρία της θα πρέπει να μας απασχολήσει. Συχνή αγκαλιά! Το μωρό δεν θα «κακομάθει». Χρειάζεται την αγκαλιά. Επαφή δέρμα με δέρμα (Skin-to-contact): Προάγει το θηλασμό και τον δεσμό μητέρας παιδιού.
Ενίσχυση του αποκλειστικού μητρικού θηλασμού για το 1ο εξάμηνο της ζωής.
Όταν η μητέρα εργάζεται συμβουλεύουμε την συνέχιση του θηλασμού με τη βοήθεια ατομικής τράπεζας μητρικού γάλακτος. Η διαδικασία είναι πολύ απλή και κάθε παιδίατρος πρέπει να τη γνωρίζει.
Συστήνουμε ελεύθερο ωράριο σίτισης του βρέφους όχι μόνον όταν σιτίζεται με μητρικό θηλασμό αλλά και όταν σιτίζεται με τεχνητή διατροφή. Το βρέφος τρώει όποτε θέλει και δεν το αφυπνίζουμε για να φάει. Δεν το ταΐζουμε κοιμισμένο.
Ελεύθερη ποσότητα γάλακτος κατά το γεύμα. Το βρέφος τρώει «όσο θέλει».
Αυτό επιτυγχάνεται προσφέροντας στο βρέφος τόση ποσότητα γάλακτος σε κάθε γεύμα ώστε να περισσεύουν στο μπουκάλι τουλάχιστον 30 ml γάλα. Η ποσότητα αυτή που περισσεύει, εκτός του ότι δείχνει ότι το βρέφος χόρτασε, θα βοηθήσει ώστε το βρέφος να μην καταπίνει αέρα και έτσι θα κάνει λιγότερες αναγωγές.
Οι γονείς πρέπει να ενημερώνονται για τη ορθή μέτρηση της ποσότητας της σκόνης του γάλακτος (μεζούρες) και τον κίνδυνο υπερτονικής αφυδάτωσης που διατρέχει το βρέφος με την υπερδοσολογία.
Το νερό με το οποίο διαλύεται το γάλα δεν πρέπει να είναι καυτό διότι μετουσιώνονται τα συστατικά του γάλακτος.
Προσοχή στο σωστό μέγεθος του μπιμπερό. Τα πολύ μικρά είναι μόνον για νεογνά. Xρήση του μπιμπερό μόνον μέχρι τον 1ο χρόνο ζωής. Τα θηλάζοντα μετά τον απογαλακτισμό πρέπει να πίνουν γάλα σε ποτήρι, δεν πρέπει να συνηθίζουν το μπιμπερό.
Επίσης πρέπει να ενημερώνεται η μητέρα για την σωστή αποστείρωση του μπιμπερό. Δεν χρησιμοποιούμε απορρυπαντικά και αν δεν υπάρχει ο ειδικός αποστειρωτής, χρειάζεται 20 λεπτά βρασμός του μπιμπερό και 5 λεπτά των θηλών. Όσο χρησιμοποιείται το μπιμπερό, αποστειρώνεται. Δεν σταματάμε την αποστείρωση επειδή το μωρό μεγάλωσε… Το γάλα είναι το καλλίτερο καλλιεργητικό υλικό των μικροβίων.
Η θηλή του μπουκαλιού πρέπει αν έχει τέτοιο άνοιγμα ώστε, όταν αναστραφεί το μπουκάλι, να επιτρέπει τη συνεχή ροή του γάλακτος στην αρχή και στη συνέχεια η ροή να γίνεται σταγόνα-σταγόνα.
Το βρέφος πρέπει να ταΐζεται καθιστό στην αγκαλιά της μητέρας.
Ποτέ το μπιμπερό με το βρέφος ξαπλωμένο στο κρεβάτι. Με την έναρξη της οδοντοφυΐας πρέπει, μετά το νυκτερινό γεύμα γάλακτος, να καθαρίζονται τα δόντια. Προσοχή στο «σύνδρομο μποτίλιας», δηλ. την καταστροφή των δοντιών από τη κατάχρηση του μπιμπερό, την προσθήκη μελιού ή ζάχαρης στο γάλα ή τις πιπίλες για εφησυχασμό του βρέφους.
Το ρέψιμο του βρέφους επιτυγχάνεται όταν η μητέρα το κρατά έτσι ώστε το σώμα του να βρίσκεται σε κάθετη θέση ως προς το οριζόντιο επίπεδο. Στη θέση αυτή το στομάχι του μωρού ευθειάζεται και ο αέρας που έχει καταπιεί αποβάλλεται.
Η θέση ύπνου του βρέφους είναι η ύπτια (WΗΟ). Αν τεθεί στο πλάι πρέπει να φροντίσουμε ώστε να τοποθετηθεί το χέρι του έτσι ( τεντώνουμε το χέρι) που να αποφευχθεί το γύρισμα σε πρηνή θέση.
Απαγορεύονται μαξιλάρια και σφήνες.
Δυσκοιλιότητα: Είναι η συχνότερη ένδειξη αλλεργίας στο γάλα αγελάδας. Παρασκευή του γάλακτος σε σκόνη με αφέψημα χαμομηλιού -αντί για σκέτο νερό-, σε δύο γεύματα ημερησίως.
Κολικοί εντέρου: Προσοχή στο άγχος της μητέρας. Πρηνή θέση στα γόνατα της μητέρας ώστε να υποβοηθείται η απελευθέρωση αερίων. Η χορήγηση αφεψήματος γλυκάνισου σε πολύ έντονη συμπτωματολογία. Όχι φάρμακα.
Συμβουλές για σωστότερο θηλασμό:
Αποφυγή μαστίτιδας των πρώτων ημερών: Συνήθως το νεογνό είναι νωθρό ή η μητέρα έχει πολύ γάλα: άντληση του γάλακτος.
Επί μαστίτιδας δεν διακόπτουμε το θηλασμό. Επιλέγουμε αντιβιοτικό που είναι καλά ανεκτό από τα βρέφη και εντείνουμε την άντληση του γάλακτος.
Διακοπή προσωρινή του θηλασμού δικαιολογείται μόνον επί αποστήματος μαστού και μόνον από το μαστό που πάσχει.
Αποφυγή εισαγωγής ξένου γάλακτος όταν το νεογνό είναι λαίμαργο: Συνέχεια στο στήθος της μητέρας.
Προσοχή στη θέση θηλασμού: Η κοιλιά του μωρού να ακουμπά την κοιλιά της μητέρας. Το στήθος η μητέρα το κρατά από κάτω και όχι σαν τσιγάρο. Προσοχή μήπως η μητέρα φοβούμενη ότι εμποδίζεται η αναπνοή του βρέφους, δεν το αφήνει να θηλάσει!
Θηλασμός περιοδικά ένα μαστό τη φορά. Δεν κρατάμε χρόνο θηλασμού. Όσο το βρέφος θηλάζει τόσο γάλα παράγεται. Ο μαστός της μητέρας δεν είναι ρεζερβουάρ!
Περίοδος προσαρμογής μητρικού θηλασμού:
Στον 3-4ο μήνα ζωής, συχνά το γάλα της μητέρας δεν αρκεί για να ικανοποιήσει τις ανάγκες του μωρού, διότι έχει αυξηθεί πολύ το βάρος του. Τότε, αντί να μπει το ξένο γάλα, η μητέρα πρέπει να θηλάζει συνεχώς για 3-4 μέρες το μωρό, να αφήσει άλλες ασχολίες, ώστε να «κατεβάσει» επαρκή ποσότητα γάλακτος.
Ραγάδες θηλών αντιμετώπιση: Είναι πολύ συνηθισμένη κατάσταση. Συμβαίνει σε όλες τις θηλάζουσες στην αρχή του θηλασμού, μέχρι να μάθουν το μωρό να πιάνει σωστά τη θηλή.
-
Σωστή σύλληψη θηλής (θηλαία άλως).
-
Επάλειψη με μητρικό γάλα της πάσχουσας περιοχής
-
Στέγνωμα με ξηρό αέρα (πχ με το στεγνωτήρα μαλλιών στη χαμηλή σκάλα).
Το μητρικό γάλα είναι άριστο και όταν αντλείται και δίνεται με μπιμπερό. Όμως είναι πολύ μηχανιστικός αυτός ο τρόπος χορήγησης και θα πρέπει να επιλέγεται πολύ σπάνια. Δεν χρειάζεται η μητέρα να ξέρει πόσο έφαγε το μωρό, οι περισσότερες θηλές των μαστών είναι κατάλληλες για θηλασμό και η άντληση του γάλακτος είναι μια επιπλέον δυσκολία για τη μητέρα.
Απαγορεύεται η χορήγηση ανασταλτών της γαλουχίας ( πχ Parlodel, Dostinex, κλπ). Η διακοπή της γαλουχίας σε οποιαδήποτε φάση γίνεται με φυσικό τρόπο και όχι με φάρμακα.
Επίλυση προβλημάτων θηλασμού: Πάντα με γνώμονα τη διατήρηση του θηλασμού.