Παρασκευή του γάλακτος σε σκόνη (formula)
Με τις σύγχρονες τεχνικές παραγωγής γάλακτος δεν κατέστη δυνατόν να επιτευχθεί η στείρα παραγωγή γάλακτος σε σκόνη (formula). Αυτό σημαίνει ότι το γάλα σε σκόνη περιέχει ενίοτε παθογόνα, τα οποία είναι δυνατόν να προκαλέσουν σοβαρές ασθένειες.
O μικροοργανισμός Cronobacter Sakazakii και η Salmonella enterica είναι τα πιο συχνά παθογόνα της βρεφικής φόρμουλας, τα οποία μπορούν να προκαλέσουν σοβαρή νόσο, ενίοτε θανατηφόρο.
Η μόλυνση του γάλακτος γίνεται είτε κατά το στάδιο παραγωγής (πχ από το εργοστασιακό περιβάλλον ή από τις πρώτες ύλες) είτε κατά την παρασκευή.
Μελέτες έχουν εντοπίσει το Cronobacter Sakazakii στο 3-14% δειγμάτων γάλακτος σε σκόνη (FAO/WHO, 2006). Το Cronobacter Sakazakii φαίνεται να επιβιώνει έως και ένα έτος σε στεγνό γάλα σε σκόνη.
Είναι δυνατόν να προκαλέσει νόσο σε όλες τις ηλικιακές ομάδες. Τα νεογνά, τα πρόωρα και τα βρέφη χαμηλού βάρους γέννησης (<2,5 kg) διατρέχουν το μεγαλύτερο κίνδυνο λοίμωξης.
Για όλους αυτούς τους λόγους θα πρέπει να δίδεται έμφαση στη σωστή παρασκευή και χρήση του γάλακτος σε σκόνη.
Υπάρχει ειδικό φυλλάδιο -26 σελίδων- του WHO για την ορθή παρασκευή του γάλακτος σε σκόνη (formula), ώστε να προληφθούν οι λοιμώξεις από Cronobacter Sakazakii: “Safe preparation, storage and handling of powedered infant formula. Guidelines” (2007) (https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/43659/9789241595414_eng.pdf;jsessionid=C4EDB81B05BCAA237085A9FF3B73F4D6?sequence=1)
Η παρασκευή του γάλακτος σε σκόνη πρέπει να γίνεται με νερό σε θερμοκρασία μικρότερη των 100ο C, ώστε να μην μετουσιώνονται οι θρεπτικές του ουσίες ΑΛΛΑ όχι μικρότερη των 70° C, διότι σε αυτή τη θερμοκρασία εξουδετερώνονται τα παθογόνα μικρόβια. Το βρασμένο νερό δεν πρέπει να χρησιμοποιηθεί μετά από 30 λεπτά από το βρασμό.
Δυστυχώς τελευταία, στις ετικέτες των γαλάτων αναφέρονται μικρότερες θερμοκρασίες παρά τις υποδείξεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Αυτό συμβαίνει διότι οι εταιρείες γαλάτων προσέθεσαν προβιοτικά στη formula, τα οποία αδρανοποιούνται σε υψηλότερες θερμοκρασίες. Είναι ένα θέμα προς επίλυση….
Ο χρόνος μεταξύ της παρασκευής της formula και της κατανάλωσης πρέπει να ελαχιστοποιείται. Το παρασκεύασμα μπορεί να μείνει μέχρι 2 ώρες εκτός ψυγείου και ένα 24ωρο σε ψυγείο, σε θερμοκρασία όχι μεγαλύτερη των 5° C.
Το εμφιαλωμένο νερό δεν είναι στείρο και πρέπει να βράζεται.
Τα μικροκύματα δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται στην παρασκευή, διότι ως ανομοιόμορφη θέρμανση μπορεί να δημιουργήσει «θερμά σημεία», που μπορεί να προκαλέσουν έγκαυμα στο στόμα του βρέφους.
Το μπιμπερό και οι θηλές αποστειρώνονται ΠΑΝΤΑ, άσχετα με την ηλικία του παιδιού. Διότι: το γάλα αφ' ένός δεν είναι στείρο μικροβίων άρα και το υπόλοιπο που μένει στο μπουκάλι έχει μικρόβια (και έχει έρθει και σε επαφή και με το στόμα του παιδιού) και αφετέρου το γάλα είναι το καλύτερο καλλιεργητικό υλικό –μετά το αίμα –μικροβίων. Για την αποστείρωση χρησιμοποιούμε ειδικό αποστειρωτή. Αν δεν υπάρχει ο ειδικός αποστειρωτής, χρειάζεται βρασμός του μπιμπερό για 20 λεπτά και 5 λεπτά των θηλών.
Θέλει μεγάλη προσοχή η αραίωση της σκόνης με νερό, όπως ακριβώς αναφέρει ο κατασκευαστής. Αν γίνει λάθος η αραίωση, κινδυνεύει η υγεία και η ανάπτυξη του παιδιού, ακόμα και η ζωή του.
Συμπληρωματικές οδηγίες:
Δεν ξυπνάμε το μωρό να φάει. Το έχουμε στην αγκαλιά μας –μόνον όταν κοιμάται είναι ξαπλωμένο-(δεν το παίρνουμε αγκαλιά μόνον όταν το ταΐζουμε. Έτσι θα συνδέσει το φαγητό με την ανάγκη του για επαφή και θα γίνει πιθανόν παχύσαρκο).
ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ! Το βρέφος τρώει «όσο θέλει και όποτε θέλει». Αυτό επιτυγχάνεται προσφέροντας στο βρέφος τόση ποσότητα γάλακτος σε κάθε γεύμα ώστε να περισσεύουν στο μπουκάλι τουλάχιστον 30 ml γάλα.
Η ποσότητα αυτή που περισσεύει, εκτός του ότι δείχνει ότι το βρέφος χόρτασε, θα βοηθήσει, γεμίζοντας τη θηλή με γάλα, ώστε το βρέφος να μην καταπίνει αέρα κατά τη σίτιση και έτσι θα κάνει λιγότερες αναγωγές.
Προσοχή στο σωστό μέγεθος του μπιμπερό. Τα πολύ μικρά μπουκάλια είναι μόνον για νεογνά.
Η θηλή του μπουκαλιού πρέπει αν έχει τέτοιο άνοιγμα ώστε, όταν αναστραφεί το μπουκάλι, να επιτρέπει τη συνεχή ροή του γάλακτος (κρουνηδόν) στην αρχή και στη συνέχεια η ροή να γίνεται σταγόνα-σταγόνα.
Σημείωση:
- Μετά τον 1ο χρόνο ζωής χορηγείται νωπό γάλα αγελάδος, παστεριωμένο.
- Το βρέφος πρέπει να ταΐζεται καθιστό στην αγκαλιά της μητέρας και να υπάρχει βλεμματική επαφή . Το μπιμπερό θα πρέπει να έχει τέτοια κλίση ώστε να μην καταπίνει το μωρό αέρα (να είναι γεμάτη η θηλή με γάλα).
- Ποτέ να μην δίνεται το μπιμπερό με το βρέφος ξαπλωμένο στο κρεβάτι ή κοιμισμένο. Είναι εγκληματικές πράξεις.
- Xρήση του μπιμπερό μόνον μέχρι τον 1ο χρόνο ζωής. Τα θηλάζοντα μετά τον απογαλακτισμό πρέπει να πίνουν γάλα σε ποτήρι (εφ΄ όσον θήλασαν 8 μήνες).
- Το βρέφους ρεύεται πιο εύκολα όταν η μητέρα το κρατά έτσι ώστε το σώμα του να βρίσκεται σε κάθετη θέση ως προς το οριζόντιο επίπεδο. Έτσι το στομάχι του μωρού ευθειάζεται και ο αέρας που έχει καταπιεί αποβάλλεται.