Οδηγίες για επιτυχή θηλασμό

Οι πιο κάτω οδηγίες θα βοηθήσουν στην αποφυγή συνηθισμένων λανθασμένων χειρισμών που οδηγούν σε διακοπή του μητρικού θηλασμού :

• Οποιοδήποτε πρόβλημα προκύψει πρέπει να επιλύεται με γνώμονα τη διατήρηση της γαλουχίας. Η διακοπή του θηλασμού και η συνταγογράφηση φαρμάκων για αναστολή της γαλακτοφορίας πρέπει να θεωρείται σημαντική ιατρική πράξη.
• Το πρωτόγαλα (πύαρ) είναι επαρκές για τις πρώτες μέρες της ζωής, δεν χρειάζεται συμπλήρωμα με άλλο γάλα ή αφεψήματα Επιτέλους πρέπει ο παιδίατρος να πεισθεί ότι η αυτή η μικρή ποσότητα, η πλούσια σε πολύτιμα συστατικά, είναι το μόνο που χρειάζεται το νεογέννητο τις πρώτες μέρες της ζωής του. Πρέπει όμως το νεογέννητο να είναι κοντά στη μητέρα του για να μπορεί να θηλάζει όποτε θέλει.
• Ο θηλασμός πρέπει να είναι απεριόριστος και χωρίς ωράριο. Δεν εφαρμόζουμε ωράριο ούτε στη διάρκεια του θηλασμού ούτε στη συχνότητα. Λόγω της σύστασης του, το μητρικό γάλα πέπτεται εύκολα. Συχνοί λοιπόν θηλασμοί είναι κάτι φυσιολογικό, το μωρό δεν «στομαχιάζει» με τους συχνούς θηλασμούς.
• Σε κάθε θηλασμό, καλό είναι, το μωρό να θηλάζει μόνον από τον ένα μαστό και στον επόμενο από τον άλλο. Ως γνωστό, το γάλα που παράγεται από το μαστό στον ίδιο θηλασμό, στην αρχή είναι πιο λεπτόρρευστο και υδαρές ενώ προς το τέλος του θηλασμού είναι περισσότερο παχύρρευστο διότι περιέχει περισσότερα λίπος, άρα περισσότερες θερμίδες. Αν στον ίδιο θηλασμό το μωρό θηλάσει και από τους δύο μαστούς πιθανόν να πάρει μόνο το αρχικό λεπτόρρευστο γάλα Τον τρόπο αυτό θα εφαρμόσουμε οπωσδήποτε αν το μωρό φαίνεται ότι δεν χορταίνει ή δεν παίρνει καλό βάρος. Αν όλα πάνε καλά με την ανάπτυξη του μωρού, δεν χρειάζεται να παρέμβουμε στο πως πρέπει να θηλάζει. Επίσης τις πρώτες μέρες, αν η μητέρα έχει πολύ γάλα, τοποθετούμε το μωρό και στους δύο μαστούς, στον ίδιο θηλασμό, για να αποσυμφορήσουμε τους μαστούς και να αποτρέψουμε τη μαστίτιδα.
• Δεν ζυγίζουμε το βρέφος πριν και μετά το θηλασμό, για να διαπιστώσουμε ότι το μωρό έφαγε επαρκώς
• Το γάλα παράγεται τη ώρα που θηλάζει το μωρό. Ο μαστός δεν είναι ρεζερβουάρ που γεμίζει από το ένα γεύμα στο άλλο.
• Αποθαρρύνουμε το να δίνεται, μέσω μπιμπερό, το γάλα της μητέρας στο υγιές μωρό. Πολλές μητέρες προτείνουν αυτόν τον τρόπο για να ελέγχουν πόσο τρώει το μωρό. Ο τρόπος αυτός είναι μηχανιστικός, έξω από την ανθρώπινη φυσιολογία και θα οδηγήσει τη μητέρα σε κόπωση και υπογαλακτία.
• Προσοχή τις πρώτες μέρες μετά τον τοκετό. Ο θηλασμός εδραιώνεται τις πρώτες 40 ημέρες. Δεν πρέπει να παραγνωρίζεται το γεγονός ότι όσο το μωρό θηλάζει, τόσο γάλα παράγεται από το μαστό. Υπάρχουν γυναίκες που θήλασαν τα υιοθετημένα παιδιά τους, χωρίς καμιά ορμονική προετοιμασία. Είχαν γαλακτοφορία βάζοντας το μωρό να κάνει θηλαστικές κινήσεις στο μαστό τους!
• Απαγορεύεται η χρήση του μπιμπερό τις πρώτες 40 μέρες, κατά τις οποίες εδραιώνεται ο μητρικός θηλασμός. Το βρέφος θηλάζει τη θηλή του μαστού, με διαφορετικό τρόπο από τον τρόπο, που θηλάζει τη θηλή του μπιμπερό. Η εισαγωγή μπιμπερό προκαλεί σύγχυση στο βρέφος (nipple confusion), η οποία πιθανόν να έχει ως αποτέλεσμα την διακοπή του θηλασμού. Στις περιπτώσεις που θα χρειασθεί συμπλήρωμα, πρέπει να χρησιμοποιείται ειδική σύριγγα ή κύπελλο για τη χορήγηση του γάλακτος και όχι μπιμπερό.
• Ακόμα και στην Αφρική τα μωρά που θηλάζουν δεν χρειάζονται συμπληρωματικά, νερό ή αφεψήματα. Είναι περιττή και επιβλαβής η συνταγογράφηση αφεψημάτων χωρίς ιδιαίτερο λόγο. (Το ίδιο ισχύει και για τα μωρά που παίρνουν τεχνητή διατροφή).
• Τις πρώτες μέρες μετά τον τοκετό, στην περίπτωση που η μητέρα έχει μικρή παραγωγή γάλακτος και το μωρό είναι ζωηρό και δεν χορταίνει, πρέπει να θηλάζει συχνότερα, ώστε να αυξηθεί η παραγωγή του γάλακτος. Αντίθετα, όταν το μωρό είναι νωθρό και η μητέρα έχει πολύ γάλα, η μητέρα κινδυνεύει να πάθει σπάργωμα των μαστών και μαστίτιδα. Η αντιμετώπιση του προβλήματος είναι άδειασμα του γάλακτος που περισσεύει με θήλαστρο, μετά από κάθε θηλασμό.
• Επί μαστίτιδας πρέπει να συνεχίζεται ο θηλασμός, ακόμα και αν η μητέρα παίρνει αντιβίωση (πρέπει να επιλέγεται κατάλληλο αντιβιοτικό). Προσωρινή διακοπή του θηλασμού, και μόνον από τον πάσχοντα μαστό, δικαιολογείται ΜΟΝΟ επί αποστήματος του μαστού.
• Ο παιδίατρος πρέπει να έχει ενημερώσει την μητέρα για τις περιόδους προσαρμογής. Κατά τις περιόδους αυτές, όταν το βάρος του βρέφους αυξηθεί, η παραγόμενη ποσότητα γάλακτος από το μαστό δεν επαρκεί, το βρέφος είναι ανήσυχο και δεν χορταίνει. Αυτό σε ορισμένα βρέφη συμβαίνει τον 3ο–4ο μήνα. Στη φάση αυτή πρέπει, για 2-3 μέρες, η μητέρα να θηλάζει συχνότερα και όχι να δίνει συμπλήρωμα με «ξένο» γάλα. Αν δώσει εύκολα το «ξένο» γάλα, σύντομα ο μητρικός θηλασμός θα διακοπεί.
• Οι ραγάδες των θηλών είναι τόσο συχνές στην αρχή του θηλασμού, που πρέπει να αναμένονται και όχι να αποτελούν αιτιολογία διακοπής του. Για να αποφευχθούν ή να περιορισθούν, πρέπει το μωρό να θηλάζει σωστά (τη θηλαία άλω και όχι τη θηλή). Η σωστή θεραπεία των ραγάδων είναι: α) Σωστή θέση θηλασμού. Στεγνές και καλά αεριζόμενες θηλές. β) Αποφυγή άσκοπου πλυσίματος της θηλής. Η θηλή αυτοκαθαρίζεται. γ) Εφαρμογή ξηρής θερμότητας (με τη βοήθεια, για παράδειγμα, του στεγνωτήρα μαλλιών στη χαμηλή θερμοκρασία), η οποία επουλώνει γρήγορα τις ραγάδες. δ) Δεν χρησιμοποιούμε αλοιφές, οινόπνευμα ή άλλα επιθέματα.
• Ο μαστός δεν χαλάει από το μητρικό θηλασμό. Η εγκυμοσύνη είναι αυτή που επιφέρει αλλαγές στο μαστό. Αντίθετα ο θηλασμός βοηθά στην σταδιακή προσαρμογή του μαστού στην προτέρα του κατάσταση. Η απότομη διακοπή της γαλακτοφορίας είναι επιζήμια για την αρχιτεκτονική του μαστού.
• Σύμφωνα με την πρόσφατη βιβλιογραφία απαγορεύεται η χορήγηση ανασταλτικών της γαλακτοφορία σκευασμάτων. Η διακοπή του θηλασμού γίνεται με φυσικό τρόπο.
• Δεν διακόπτουμε δοκιμαστικά για δυο 24ωρα το θηλασμό για έλεγχο του παρατεινομένου νεογνικού ικτέρου. Η μέθοδος αυτή είναι παλαιά και έχει αναθεωρηθεί. Εκτός του ότι πλήττει το θηλασμό, καμουφλάρει και τα πιθανόν σοβαρά υποκείμενα νοσήματα (λοιμώξεις, μεταβολικά νοσήματα, υποθυρεοειδισμό). Στην περίπτωση παρατεινομένου νεογνικού ικτέρου, το βρέφος συνεχίζει κανονικά το θηλασμό και παράλληλα ελέγχεται για πιθανές παθολογικές καταστάσεις.
• Η ατομική τράπεζα μητρικού γάλακτος γίνεται πολύ εύκολα. Πρέπει η εργαζόμενη να ενθαρρύνεται να αρχίσει, αμέσως μετά τον τοκετό, παρακαταθήκη του γάλακτος της για τις ημέρες που θα ξεκινήσει την εργασία της. Η διαδικασία είναι απλή. Απαιτείται καθαριότητα, θήλαστρο (μηχανικό ή ηλεκτρικό) για την άμελξη του γάλακτος. αποστειρωμένα πλαστικά δοχεία για τη φύλαξη του γάλακτος και καταψύκτης (-18 ο C ή ***). Οποιαδήποτε κατάψυξη ψυγείου, που διαθέτει δική της πόρτα, διατηρεί θερμοκρασία –18ο C, και χαρακτηρίζεται με το σύμβολο *** Η άμελξη του μητρικού γάλακτος μπορεί να γίνει με τα χέρια, αντί για θήλαστρο, αν η μητέρα έχει εκπαιδευθεί σε αυτό. Το μητρικό γάλα μπαίνει στο δοχείο χωρίς καμιά επεξεργασία και μπορεί να παραμείνει στην κατάψυξη ακόμα και 4 μήνες. Προτιμώνται τα πλαστικά δοχεία, διότι τα γυάλινα καταστρέφουν τα κύτταρα του γάλακτος στα τοιχώματα τους. Το γάλα αποψύχεται πριν δοθεί στο μωρό, με τρεχούμενο ζεστό νερό και όχι σε φούρνο μικροκυμάτων. Αν το γάλα δοθεί μέσα στο πρώτο 24ωρο από την άμελξη του, αρκεί να κρατηθεί στη συντήρηση του ψυγείου.