Μαρία Αδαμαντία Μαλλιαρού, MD,PhD
Παιδίατρος, Μέλος Εθνικής Επιτροπής Μητρικού Θηλασμού
Η Ιατρική του τρόπου ζωής (Lifestyle Medicine) ως μια νέα προσέγγιση, η οποία χρησιμοποιεί επιστημονικώς αποδεδειγμένα μέτρα πρωτογενούς πρόληψης, θα πρέπει να περιλάβει το θηλασμό ως θεματική προτεραιότητα. Ο ΠΟΥ συστήνει στις μητέρες να θηλάζουν αποκλειστικά τα βρέφη για τους πρώτους έξι μήνες της ζωής τους, προκειμένου να επιτύχουν τη βέλτιστη ανάπτυξη και υγεία. Στη συνέχεια, πρέπει συνεχίσουν τον θηλασμό, δίνοντας συμπληρωματικά τρόφιμα, μέχρι την ηλικία των δύο ετών ή και μετά. Το μητρικό γάλα περιέχει όλα τα θρεπτικά συστατικά που χρειάζεται ένα βρέφος κατά τους πρώτους 6 μήνες της ζωής του, συμπεριλαμβανομένου του λίπους, των υδατανθράκων, των πρωτεϊνών, των βιταμινών, των μετάλλων και του νερού. Το μητρικό γάλα περιέχει επίσης βιοδραστικούς παράγοντες που αυξάνουν το ανώριμο ανοσοποιητικό σύστημα του βρέφους, παρέχοντας προστασία από τις λοιμώξεις και άλλους παράγοντες που βοηθούν στην πέψη και την απορρόφηση των θρεπτικών ουσιών. Είναι εύκολο να αφομοιωθεί και να χρησιμοποιηθεί αποτελεσματικά. Τι περιέχει το μητρικό γάλα;
• Εκατομμύρια ζωντανά κύτταρα. Αυτά περιλαμβάνουν τα λευκά αιμοσφαίρια που ενισχύουν την ανοσία, καθώς και τα βλαστοκύτταρα, τα οποία βοηθούν τα όργανα να αναπτυχθούν και να θεραπευτούν.
• Περισσότερες από 1.000 πρωτεΐνες που βοηθούν το μωρό να αναπτυχθεί, να ενεργοποιήσει το ανοσοποιητικό σύστημα και να αναπτύξει και να προστατεύσει τους νευρώνες στον εγκέφαλο. Οι πρωτεΐνες του μητρικού γάλακτος αποτελούνται από αμινοξέα. Υπάρχουν περισσότερα από 20 είδη αμινοξέων στο μητρικό γάλα. Μερικά από αυτά, που ονομάζονται νουκλεοτίδια, αυξάνονται τη νύχτα και προάγουν τον ύπνο.
• Πάνω από 200 πολύπλοκα σάκχαρα που ονομάζονται ολιγοσακχαρίτες που λειτουργούν ως πρεβιοτικά, τροφοδοτούν τα «καλά βακτήρια» στο έντερο του μωρού. Προλαμβάνουν επίσης λοιμώξεις.
• Περισσότερα από 40 ένζυμα. Τα ένζυμα είναι καταλύτες που επιταχύνουν τις χημικές αντιδράσεις στο σώμα.
• Growth factors που υποστηρίζουν την υγιή ανάπτυξη. Αυτά επηρεάζουν πολλά μέρη του σώματος του μωρού, συμπεριλαμβανομένων των εντέρων, των αιμοφόρων αγγείων, του νευρικού συστήματος, των αδένων, τα οποία εκκρίνουν ορμόνες
• Αντισώματα, επίσης γνωστά ως ανοσοσφαιρίνες. Υπάρχουν πέντε βασικές μορφές αντισωμάτων και όλα αυτά μπορούν να βρεθούν στο μητρικό γάλα. Προστατεύουν το μωρό από ασθένειες και λοιμώξεις.
• Τα λιπαρά οξέα μακράς αλυσίδας που παίζουν βασικό ρόλο στην οικοδόμηση του νευρικού συστήματος του μωρού, καθώς επίσης βοηθούν στην υγιή ανάπτυξη του εγκεφάλου και των ματιών.
• 1.400 microRNAs, τα οποία θεωρούνται ότι ρυθμίζουν την έκφραση γονιδίων, καθώς επίσης βοηθούν στην πρόληψη ή την ανάσχεση της ανάπτυξης νόσου, υποστηρίζουν το ανοσοποιητικό σύστημα του μωρού.
• Πολλές ορμόνες.
•Βιταμίνες και μεταλλικά στοιχεία
και οι επιστήμονες εξακολουθούν να ανακαλύπτουν περισσότερα ................ Είναι αξιοσημείωτο ότι τα επίπεδα αυτών των συστατικών μπορεί να κυμαίνονται με την πάροδο του χρόνου, ανάλογα με την ηλικία και τις ανάγκες του μωρού. Πρωτόγαλα (Colostrum) Το πρώιμο γάλα που παράγουν οι μαστοί, σε πολύ μικρές ποσότητες (μόλις 40-50 ml / 24 h) μετά τη γέννηση του μωρού, ονομάζεται
Πρωτόγαλα (Colostrum).
Αυτό το παχύ, κολλώδες μητρικό γάλα, ονομάζεται συχνά «υγρός χρυσός», όχι μόνο λόγω του κίτρινου ή πορτοκαλί χρώματος του, αλλά επειδή είναι τόσο σημαντικό για την θρέψη και την προστασία του ευάλωτου νεογνού. Είναι επίσης πλούσιο σε μέταλλα και βιταμίνες, με υψηλότερες συγκεντρώσεις βιταμινών Α, Ε και Κ από το ώριμο μητρικό γάλα. Το ποσοστό πρωτεΐνης στο πρωτόγαλα είναι επίσης υψηλότερο. Το πρωτόγαλα μερικές φορές αναφέρεται ως φυσικός εμβολιασμός, επειδή τα επίπεδα αντισωμάτων και λευκών αιμοσφαιρίων είναι πολύ υψηλά. Οι προστατευτικές ιδιότητες του είναι επίσης σημαντικές για το πεπτικό σύστημα του μωρού. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τα πρόωρα μωρά, καθώς κινδυνεύουν περισσότερο από μια επικίνδυνη κατάσταση του εντέρου, την νεκρωτική εντεροκολίτιδα (NEC). Το πρωτόγαλα ενεργεί επίσης σαν καθαρτικό που βοηθά το μωρό να αποβάλλειτο μυκώνιο.
Ο θηλασμός έχει οφέλη τόσο για το παιδί όσο και για τη μητέρα:
Για το παιδί: Το μητρικό γάλα προάγει την αισθητηριακή και γνωστική ανάπτυξη (περιέχει όλα τα απαραίτητα συστατικά για την ταχεία ανάπτυξη του εγκεφάλου κατά τα πρώτα 2 χρόνια της ζωής) Τα παιδιά που έχουν θηλάσει έχουν υψηλότερο IQ. Το μητρικό γάλα μειώνει τη βρεφική θνησιμότητα και προστατεύει το βρέφος έναντι λοιμώξεων: μέση ωτίτιδα διάρροια πνευμονία χρόνιες ασθένειες Τα παιδιά που έχουν θηλάσει έχουν χαμηλότερα ποσοστά καρκίνου και σακχαρώδη διαβήτη.
Ο θηλασμός συμβάλλει επίσης στην υγεία και την ευημερία των μητέρων:
• βοηθά στο να υπάρχουν 3 χρόνια μεταξύ κάθε γέννησης
• μειώνει τον κίνδυνο καρκίνου των ωοθηκών και του καρκίνου του μαστού
• αυξάνει τους οικογενειακούς και εθνικούς πόρους
• είναι ένας ασφαλής τρόπος διατροφής
• είναι ασφαλές για το περιβάλλον
Ο θηλασμός στον δυτικό κόσμο μειώθηκε σημαντικά από τα τέλη της δεκαετίας του 1800 έως τη δεκαετία του 1960. Μέχρι τη δεκαετία του 1950, η κυρίαρχη στάση απέναντι στο θηλασμό ήταν ότι ήταν κάτι που ασκείται από τους αμόρφωτους και εκείνους των κατώτερων τάξεων. Η πρακτική θεωρήθηκε ντεμοντέ και "λίγο αηδιαστική" και αποθαρρύνθηκε από τους ιατρούς και τα μέσα ενημέρωσης της εποχής. Η βιομηχανία διατροφής για βρέφη, η οποία δαπανά εκατομμύρια σε διαφήμιση και άλλες κοινωνικοοικονομικές αιτίες, συνέβαλε στη μείωση των ποσοστών θηλασμού παγκοσμίως. Προώθηση και προστασία του θηλασμού Τις τελευταίες δεκαετίες, έγιναν μεγάλες προσπάθειες από διεθνείς οργανισμούς (ΠΟΥ, UNICEF, WABA) και την παιδιατρική κοινότητα για την ενημέρωση και την υπεράσπιση του θηλασμού.
Μερικά από τα μέτρα που είχαν ευεργετική επίδραση είναι:
Τα δέκα βήματα για την επιτυχή ΜΘ Νοσοκομεία φιλικά προς το βρέφη (BFH) Ο Διεθνής Κώδικας Εμπορίας Υποκαταστάτων Μητρικού Γάλακτος Η Πρωτοβουλία για τα νοσοκομειακά νοσοκομεία (BFHI) είναι ένα παγκόσμιο πρόγραμμα της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας και της UNICEF που ξεκίνησε το 1991, μετά την έγκριση της Διακήρυξης Innocenti για την προώθηση του θηλασμού το 1990. Στόχος της είναι η βελτίωση της φροντίδας των εγκύων γυναικών, των μητέρων και των νεογνών σε υγειονομικές εγκαταστάσεις που παρέχουν υπηρεσίες μητρότητας για την προστασία, την προώθηση και την υποστήριξη του θηλασμού, σύμφωνα με τον Διεθνή Κώδικα Εμπορίας Υποκαταστάτων Μητρικού Γάλακτος.
Τα κριτήρια για τη διαπίστευση Φιλικού για τα Βρέφη Νοσοκομείου περιλαμβάνουν:
• Δέκα βήματα για επιτυχή θηλασμό
• Διεθνή Κώδικας Εμπορίας Υποκατάστατων του Μητρικού Γάλακτος Δέκα βήματα για την επιτυχή θηλασμό (WHO, UNICEF 1989):
1. Γραπτή πολιτική για το θηλασμό που γνωστοποιείται τακτικά σε όλο το προσωπικό της υγειονομικής περίθαλψης.
2. Εκπαίδευση του προσωπικού της υγειονομικής περίθαλψης στις δεξιότητες που απαιτούνται για την εφαρμογή αυτής της πολιτικής.
3. Ενημέρωση όλων των εγκύων για τα οφέλη και τη διαχείριση του θηλασμού.
4. Έναρξη θηλασμού μέσα στην πρώτη ώρα από τη γέννηση.
5. Διατήρηση της γαλουχίας, ακόμη και αν διαχωριστούν τα βρέφη από τις μητέρες τους.
6. Να δίνεται στο νεογνό εκτός μόνον μητρικό γάλα (όχι άλλα υγρά).
7. Οι μητέρες και τα βρέφη να μένουν μαζί - 24 ώρες την ημέρα στο μαιευτήριο (rooming-in).
8. Ενθάρρυνση του θηλασμού χωρίς ωράριο (on demand) - όποτε το μωρό πεινάει.
9. Όχι τεχνητές θηλές ή πιπίλες σε θηλάζοντα βρέφη.
10. Ίδρυση ομάδων υποστήριξης για το θηλασμό.
Από την έναρξη του προγράμματος (BFHI), περίπου 15.000 εγκαταστάσεις σε περισσότερες από 152 χώρες έχουν πιστοποιηθεί ως "Baby-Friendly Hospital". Η Σουηδία θεωρείται παγκόσμιος ηγέτης όσον αφορά την εφαρμογή της BFHI: τέσσερα χρόνια μετά την εισαγωγή του προγράμματος το 1993, όλα τα τότε 65 κέντρα μητρότητας στη χώρα είχαν χαρακτηριστεί ως "φιλικά για τα βρέφη". Ο θηλασμός είναι η καλύτερη αρχή για μια υγιή ζωή. Η European Lifestyle Organization πρέπει να συμπεριλάβει στους στόχους του την προώθηση και την προστασία του θηλασμού ως την καλύτερη αρχή στη διατροφή των βρεφών.