Εθνικά ποσοστά μητρικού θηλασμού 2007

Από το Ινστιτούτο Υγείας του Παιδιού ( Ιωάννα Αντωνιάδου -Κουμάτου και συνεργάτες) έγινε καταγραφή της συχνότητας και μελετήθηκαν οι βασικοί προσδιοριστικοί παράγοντες του μητρικού θηλασμού, σε αντιπροσωπευτικό δείγμα μητέρων/βρεφών από όλη την Ελλάδα, που γεννήθηκαν σε δημόσια νοσοκομεία και ιδιωτικά μαιευτήρια.

Η μελέτη έγινε κατόπιν πρότασης της Εθνικής Επιτροπής Μητρικού Θηλασμού (Γ.Χρούσος, Μ-Α Μαλλιαρού, Θ. Σταύρου, Γ. Λιόσης, Κ. Μάλφα, Πανταζοπούλου, Τ. Παναγιωτόπουλος, Κανελλόπουλος) και χρηματοδότηθηκε από το Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης ( υφυπουργός κ.. Α. Γιαννόπουλος).

Έγινε δειγματοληψία κατά συστάδες από τον κατάλογο των νεογνών που μετέχουν στο πρόγραμμα screening του Ινστιτούτου Υγείας του Παιδιού (98% των γεννήσεων) με τηλεφωνικές συνεντεύξεις των μητέρων.

Οι συνεντεύξεις έγιναν σε δυο δείγματα μητέρων:

Το δείγμα 1 περιέλαβε 900 μητέρες που γέννησαν από Απρίλιο 2007-Ιούλιο 2007 σε 40 διαφορετικά νοσοκομεία/μαιευτήρια και όταν τα βρέφη είχαν συμπληρώσει τον 6ο μήνα ζωής ( ηλικία βρεφών 6-9 μηνών).

Το δείγμα 2 περιέλαβε 900 μητέρες που γέννησαν από Ιούνιος 2006- Δεκέμβριος 2006 σε 39 διαφορετικά νοσοκομεία/μαιευτήρια και όταν τα βρέφη είχαν συμπληρώσει τον 12ο μήνα ζωής ( ηλικία βρεφών 12-15 μηνών).

Το ερωτηματολόγιο σχεδιάστηκε έτσι ώστε να προκύπτουν οι βασικοί δείκτες της συχνότητας του μητρικού θηλασμού, οι οποίοι προτείνονται από τον ΠΟΥ για τις μελέτες που διεξάγονται στις διάφορες χώρες (ποσοστά βρεφών που θήλασαν αποκλειστικά το 1ο 6μηνο, που συνέχισαν το θηλασμό τον 1ο χρόνο ζωής, κλπ), επίσης ανιχνεύθηκαν οι προσδιοριστικοί παράγοντες που σχετίζονται με το μητρικό θηλασμό στην Ελλάδα, όπως:

• είδος τοκετού
• περιγεννητικές πρακτικές
• συνδιαμονή μητέρας-νεογνού (rooming in)
• χρήση γάλακτος αγελάδος, μπιμπερό και πιπίλας
• κοινωνικο-οικονομικοί παράγοντες

Χρησιμοποιήθηκε το πρόγραμμα EpiData για την στατιστική επεξεργασία.

Αποτελέσματα:

Δείγμα 1: αναλογία απόκρισης (response rate) 65%

• 586 μητέρες.
• 85,5% ελληνίδες, 7,3% Αλβανίδες.
• 70,2% εργαζόμενες.
• 48,5 % συνδιαμονή μητέρας – νεογνού στο μαιευτήριο (rooming in).
• 26,8% τοποθέτηση του μωρού στο στήθος την 1η ώρα μετά τον τοκετό.
• 65,4% έλαβαν συνταγή με γάλα αγελάδος κατά την έξοδο από το μαιευτήριο.
• 35,3 % έλαβαν δωρεάν δείγματα με γάλα αγελάδος κατά την έξοδο από το μαιευτήριο
• 31,5% καπνίστριες (ΜΟ τσιγάρων ημερησίως 13,7), 49,2 % και κάποιος άλλος κάπνιζε στο σπίτι.
• 49,4 καισαρική τομή.
• 46,1% γέννησαν σε δημόσιο νοσοκομείο.

Δείγμα 2: αναλογία απόκρισης (response rate) 67%

• 601 μητέρες.
• 83,9 ελληνίδες, 5,8% Αλβανίδες.
• 74,0% εργαζόμενες.
• 40,4 % συνδιαμονή μητέρας – νεογνού στο μαιευτήριο (rooming in).
• 27,08% τοποθέτηση του μωρού στο στήθος την 1η ώρα μετά τον τοκετό.
• 67,1% έλαβαν συνταγή με γάλα αγελάδος κατά την έξοδο από το μαιευτήριο.
• 35,7 % έλαβαν δωρεάν δείγματα με γάλα αγελάδος κατά την έξοδο από το μαιευτήριο.
• 38,1% καπνίστριες (ΜΟ τσιγάρων ημερησίως 13,4), 53,4 % και κάποιος άλλος κάπνιζε στο σπίτι.
• 49,2% καισαρική τομή.
• 36,8% γέννησαν σε δημόσιο νοσοκομείο

Στη μελέτη ερευνήθηκαν:

Δείκτες θηλασμού σύμφωνα με τον ΠΟΥ:

• έναρξη μητρικού θηλασμού ( breastfeeding initiation)
• αποκλειστικός μητρικός θηλασμός (exclusive breastfeeding)
• σχεδόν αποκλειστικός μητρικός θηλασμός (predominant breastfeeding): Το βρέφος παίρνει και άλλα υγρά πχ νερό, αφεψήματα, ζαχαρόνερο
• πλήρης μητρικός θηλασμός (full breastfeeding): Άθροισμα αποκλειστικού και σχεδόν αποκλειστικού θηλασμού
• μητρικός θηλασμός (breastfeeding): το βρέφος παίρνει και ξένο γάλα(πχ γάλα αγελάδος) πλην του μητρικού
• συμπληρωματικός μητρικός θηλασμός (complementary feeding). Μετά τον 6ο μήνα που προστίθενται τα στερεά κρέμα, κρέας, κλπ

Από την έρευνα εξήχθησαν τα εξής:

Παράγοντες που σχετίζονται με το θηλασμό στην Ελλάδα
ΣΗΜ: τα παρακάτω ποσοστά αναφέρονται σε αποκλειστικό θηλασμό για τον 1ο μήνα και συνέχιση του θηλασμού (όχι αποκλειστικά) τον 3ο και 6ο μήνα.

Ηλικία: όχι στατιστικά σημαντική συσχέτιση
Αύξηση του αποκλειστικού μητρικού θηλασμού όσο αύξανε η ηλικία της μητέρας..

Χώρα καταγωγής: Συνδέθηκε με με τη διάρκεια θηλασμού.
67% των Αλβανίδων (έναντι 37% ελληνίδων ) συνέχιζε να θηλάζει τον 3ο μήνα, και 51% (έναντι 19% ελληνίδων ) θήλαζαν τον 6ο μήνα.

Γεωγραφικό διαμέρισμα : Δεν βρέθηκε συσχέτιση.

Μόρφωση: Θετική συσχέτιση. Απόφοιτοι ΑΕΙ θήλαζαν αποκλειστικά σε μεγαλύτερο ποσοστό. Τον 3ο μήνα συνέχιζε να θηλάζει το 51% (έναντι 33% των αποφοίτων δημοτικού).
Επίσης όσο αύξανε το επίπεδο εκπαίδευσης του πατέρα, τόσο αύξανε η πιθανότητα να θηλάσει η μητέρα αποκλειστικά τον 1ο μήνα (25,4% ΑΕΙ έναντι 3% απόφοιτοι δημοτικού).

Εισόδημα:
Το ιδιαίτερα υψηλό εισόδημα (36000-47999 ευρώ) μεγαλύτερη πιθανότητα οι μητέρες να θηλάζουν αποκλειστικά τον 1ο μήνα (32%) και να συνεχίζουν να θηλάζουν τον 3ο μήνα (61%) και 6ο μήνα (25%). Το ίδιο συνέβαινε και με το ιδιαίτερα χαμηλό εισόδημα (λιγότερο από 12000 ευρώ) συνέχιζαν να θηλάζουν τον 3ο μήνα (43%) και τον 6ο μήνα 32%).

Κάπνισμα:
Αρνητική συσχέτιση
Μη καπνίστριες διπλάσια συχνότητα αποκλειστικού θηλασμού τον 1ο μήνα

Προωρότητα:
34-36 εβδομάδων αποκλειστικά τον 1ο μήνα 14% (21% τελειόμηνα)
3ο μήνα 25% (41% τελειόμηνα)
ΒΓ< 2,5 Kgr: 1ο μήνα 4,5%, 3ο μήνα 5%, 6ο μήνα 0%

Είδος τοκετού:
Φυσιολογικός τοκετός 1,5 φορά μεγαλύτερη πιθανότητα να θηλάζουν αποκλειστικά τον 1ο μήνα και να συνεχίζουν να θηλάζουν τον 3ο μήνα σε σχέση με καισαρική τομή.

Θηλασμός 1η ώρα ζωής:
Στατιστικά σημαντική θετική συσχέτιση. Διπλάσια συχνότητα αποκλειστικού θηλασμού τον 1ο μήνα (31%) έναντι (17%) που ξεκίνησαν αργότερα. 3ο μήνα 53% έναντι 35%, 6ο μήνα 31% έναντι 19%.
Μόνον στο 27% έφεραν το μωρό στη μητέρα την 1η ώρα από τον τοκετό για να θηλάσει.

Rooming in και χορήγηση δειγμάτων:
Μεγαλύτερα ποσοστά αλλά όχι στατιστικά σημαντικά.
49% μαιευτηρίων έχουν Rooming in.
35% δήλωσαν ότι τους δόθηκαν δωρεάν δείγματα γάλακτος κατά την έξοδο από το μαιευτήριο,
65% συνταγή για γάλα αγελάδας κατά την έξοδο από το μαιευτήριο.

Χρήση πιπίλας:
Συνδέεται ισχυρά με το θηλασμό.
33% αποκλειστικός θηλασμός όσα δεν είχαν πιπίλα (έναντι 17%),
3ο μήνα συνέχιζαν να θηλάζουν 64% όσα δεν έπαιρναν πιπίλα ( έναντι 31%)
και 6ο μήνα συνέχιζαν να θηλάζουν 46% (έναντι 14% αυτών που έπαιρναν πιπίλα)

Αλλα στοιχεία από την μελέτη

Αυξημένου κινδύνου για διακοπή του θηλασμού ήταν: