Πώς να αποφύγετε την οξεία μέση ωτίτιδα
Μ-Α Μαλλιαρού MD, PhD, Παιδίατρος
Η οξεία μέση ωτίτιδα είναι συχνή πάθηση στα βρέφη και στα παιδία των παιδικών σταθμών.
Είναι μια φλεγμονή του μέσου ωτός από μικρόβια ή ιούς. Την ίδια περίπου εικόνα ωτοσκοπικά, δηλαδή με την εξέταση με το ωτοσκόπιο που θα κάνει ο γιατρός, δίνει και η συγκέντρωση υγρού πίσω από το τύμπανο, η λεγόμενη εκκριτική ωτίτιδα. Η οξέια μέση ωτίτιδα είναι η πιο υπερθεραπευμένη με αντιβιοτικά πάθηση της παιδιατρικής, ακριβώς διότι δεν είναι εύκολο να διαπιστωθεί το αίτιο και να δοθεί αντιβίωση μόνον όταν υπάρχει μικρόβιο…
Σε μελέτες που έγιναν βρέθηκε ότι σε σοβαρές περιπτώσεις που χρειάστηκε να γίνει μυριγγοτομή, η καλλιέργεια του υγρού που εξήλθε έδειξε 30% μικρόβιο, 30% κάποιον ιό και 30% καμία ανάπτυξη μικροοργανισμού. Στα πιο πάνω αποτελέσματα των καλλιεργειών διαπιστώνουμε ότι θεραπεία με αντιβίωση χρειαζόταν μόνον στις περιπτώσεις που η καλλιέργεια έδειξε μικρόβιο, δηλαδή στο 30% των περιπτώσεων. Στο υπόλοιπο 70% το αντιβιοτικό δεν μπορούσε να δράσει θεραπευτικά.
Βλέπουμε λοιπόν πόσο δύσκολο είναι να περιορίσουμε τη χρήση αντιβιοτικών όταν στην ωτοσκόπηση βρεθεί ερυθρότητα (ή και προβολή) του τυμπάνου.
Όταν επιμένουν τα συμπτώματα της οξείας μέσης ωτίτιδας παρά τη θεραπεία με αντιβιοτικά, ο ΩΡΛ θα κάνει στο παιδί, στο χειρουργείο με γενική αναισθησία, μυριγγοτομή διότι η φλεγμονή δρα ως απόστημα και χρειάζεται παροχέτευση για να επέλθει ίαση. Η μυριγγοτομή είναι μικρή τομή του τυμπανικού υμένα. Τον ίδιο τρόπο ίασης επιλέγει και η Φύση (αυτοΐαση) σε μια παραμελημένη φλεγμονή, δηλαδή «σπάει» το τύμπανο.
Για να περιορισθεί η χρήση αντιβιοτικών στη θεραπεία της οξείας μέσης ωτίτιδας οι θεραπευτικές οδηγίες (guidelines) είναι:
- Χορήγηση παυσίπονου όταν το βρέφος έχει έντονη ανησυχία ή το παιδί εκφράζει πόνο και με φειδώ επί πυρετού.
- Καλή αποσυμφόρηση της μύτης με πλύσεις φυσιολογικού ορού.
- Η εκκριτική ωτίτιδα δεν χρειάζεται αντιβίωση αλλά καλή αποσυμφόρηση της μύτης (φυσιολογικός ορός).
- Χορήγηση άμεσα αντιβιοτικού σε βρέφη κάτω των 6 μηνών.
- Σε μεγαλύτερα (πάνω από 6 μηνών) βρέφη ή σε παιδιά, γίνεται νέα ωτοσκόπηση σε 36 ώρες μετά την πρώτη ωτοσκόπηση και αν τα ωτοσκοπικά ευρήματα παραμένουν, τότε χορηγείται αντιβίωση.
- Πρέπει να επιλέγεται απλό αντιβιοτικό, όπως πχ κάποια αμοξυκιλλίνη, σε συνδυασμό πάντα με τις πλύσεις της μύτης με φυσιολογικό ορό.
Η πρόληψη όμως των ωτιτίδων είναι πολύ σημαντική.
Αποφεύγουμε τις ωτίτιδες στη βρεφική ηλικία:
- Θηλάζοντας το βρέφος. Τα θηλάζοντα βρέφη έχουν μηδαμινά ποσοστά ωτιτίδων.
- Μη δίνοντας σε ύπτια θέση το μπιμπερό (διότι το γάλα παλινδρομεί στο αυτί από τις βραχείες ευσταχιανές σάλπιγγες, με αποτέλεσμα συχνές ωτίτιδες)
- Επίσης για όλα τα παιδιά πρέπει να χρησιμοποιούμε σωστά, αμέσως με την έναρξη της καταρροής και του «μπουκώματος», φυσιολογικό ορό για τον καθαρισμό της μύτης.
- Ο φυσιολογικός ορός δρα αποιδηματικά (ξεπρήζει το βλεννογόνο της μύτης) και βλεννολυτικά (ρευστοποιεί τις εκκρίσεις), με αποτέλεσμα να μη συσσωρεύεται υγρό στο αυτί και να μειώνονται οι πιθανότητες επιμόλυνσης του.
- Να σημειώσω με έμφαση ότι πρέπει να αποθαρρύνεται η χρήση μπιμπερό μετά τον πρώτο χρόνο ζωής. Το μπιμπερό είναι η πρώτη αιτία πρόκλησης συχνών ωτιτίδων (και όχι μόνον). Επίσης να αποφεύγεται, ΑΥΣΤΗΡΑ, όταν χρησιμοποιείται μπιμπερό, το τάισμα σε ύπτια θέση!!!