"Έγγραφη συναίνεση" της μητέρας για χορήγηση «ξένου» γάλακτος (formula) στο μαιευτήριο
Ο Μητρικός Θηλασμός είναι ένα δικαίωμα του βρέφους αλλά και δικαίωμα της μητέρας να μη θηλάσει.
Σύμφωνα μα τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO), o αποκλειστικός μητρικός θηλασμός είναι η ιδανική και πλήρης διατροφή για τους 6 πρώτους μήνες της ζωής. Πρέπει να συνεχίζεται και μετά την προσθήκη των στερεών (φρουτόκρεμα, κρέμα, κρεατοχορτόσουπα, κλπ) για τουλάχιστον τον πρώτο χρόνο ζωής. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO), προτείνει μητρικό θηλασμό τα δύο πρώτα χρόνια της ζωής, αλλά και μετά, όσο διάστημα το επιθυμούν η μητέρα και το παιδί.
Τα υποκατάστατα μητρικού γάλακτος, «ξένο» γάλα (formula), όπως είναι το τροποποιημένο γάλα αγελάδος για την πρώτη και δεύτερη βρεφική ηλικία, είναι ένα επίτευγμα στα τέλη της δεκαετίας του 50, που ήρθε να καλύψει τις ανάγκες των βρεφών που δεν μπορούσαν να θηλάσουν τη μητέρα τους. Το ποσοστό αυτό εκτιμάται ότι αφορά το 5% των βρεφών.
Δυστυχώς οι καινούριες κοινωνικο-οικονομικές συνθήκες, το κάπνισμα της μητέρας και κυρίως η βιομηχανία μέσω της διαφήμισης, κατάφεραν να αναστρέψουν τα ποσοστά και η χορήγηση ξένου γάλακτος στα βρέφη συχνά να υποκαθιστά το μητρικό θηλασμό, με όλες τις γνωστές συνέπειες.
Στην εδραίωση και επιτυχία του μητρικού θηλασμού είναι καθοριστικής σημασίας η πολιτική που ασκεί το μαιευτήριο. Πολύ συχνά, όπως έδειξαν μελέτες, η χορήγηση ξένου γάλακτος ξεκινάει στο μαιευτήριο και συνήθως χωρίς να αιτιολογείται η χορήγηση του. Η Εθνική Μελέτη για το Μητρικό Θηλασμό του 2007, έδειξε χορήγηση ξένου γάλακτος στο μαιευτήριο στο 45% των νεογνών.
Με πρωτοβουλία της Εθνικής Επιτροπής Μητρικού Θηλασμού, ελήφθη Υπουργική Απόφαση (ΦΕΚ 2127/Ιούνιος 2017) με την οποία καθιερώνεται έγγραφη συναίνεσης της μητέρας για τη χορήγηση υποκατάστατου μητρικού γάλακτος (formula) στα νεογνά εντός των νοσοκομείων και μαιευτηρίων της χώρας.
Η απόφαση εφαρμόζεται καθ΄ όλη τη νεογνική περίοδο (από τη γέννηση μέχρι 28η ημέρα ζωής) δηλαδή τόσο αμέσως μετά την γέννηση στο μαιευτήριο αλλά και στην περίπτωση εισαγωγής και νοσηλείας του νεογνού σε παιδιατρικό νοσοκομείο. Κάθε παράβαση των διατάξεων του νόμου τιμωρείται πειθαρχικά.
Της έγγραφης συναίνεσης της μητέρας, προηγείται ενημέρωση της, σχετικά με τα οφέλη του μητρικού θηλασμού για την υγεία και την ανάπτυξη του βρέφους, για την υγεία της ίδιας καθώς και τους ενδεχομένους κινδύνους που συνεπάγεται η λανθασμένη χρήση των υποκαταστάτων μητρικού γάλακτος (formula) .
Σε κάθε περίπτωση χορήγησης υποκαταστάτων μητρικού γάλακτος θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη μέριμνα για ενημέρωση της μητέρας για την σωστή παρασκευή και χορήγηση των υποκαταστάτων μητρικού γάλακτος.
Σύμφωνα με την Υπουργική Απόφαση για τη χορήγηση υποκαταστάτων μητρικού γάλακτος (formula) συμπληρώνεται ειδικό έντυπο, το οποίο φυλάσσεται στον ιατρικό φάκελο του νεογνού και της μητέρας και αποτελεί μέρος του τηρουμένου ιατρικού αρχείου.
Σε περίπτωση γέννησης διδύμων θα πρέπει το έντυπο να συμπληρώνεται για κάθε δίδυμο ξεχωριστά.
Ο γιατρός είναι υποχρεωμένος να ενημερώσει τη μητέρα, και να λάβει τη συναίνεση της, όπως προκύπτει και από τα άρθρα 11 και 12, του Κώδικα Ιατρικής Δεοντολογίας (Ν 3418/2005).
Επίσης ο νόμος προβλέπει ότι στην περίπτωση που το μωρό για ιατρικούς λόγους, δεν πρέπει να θηλάσει ή πρέπει να δοθεί για κάποιο διάστημα ξένο γάλα, ο θεράπων ιατρός πρέπει να αιτιολογήσει εγγράφως την χορήγηση του ξένου γάλακτος.
Αποδεκτοί ιατρικοί λόγοι θεωρούνται: σοβαρή υπογλυκαιμία, διαταραχή μεταβολισμού, σημαντική αφυδάτωση, σοβαρή ασθένεια της μητέρας, λήψη φαρμάκων από την μητέρα, μητέρα θετική για HIV, προωρότητα και αδυναμία χορήγησης μητρικού γάλακτος ή άλλος αποδεκτός ιατρικός λόγος που βεβαιώνεται από τον ιατρό.
Να σημειώσουμε ότι πλέον όλα τα πρόωρα πρέπει να σιτίζονται μόνον με μητρικό γάλα- είτε της μητέρας τους είτε από τράπεζα μητρικού γάλακτος- μη εμπλουτισμένο μεν αν το βάρος γέννησης του προώρου είναι πάνω από 1500 γραμμάρια, εμπλουτισμένο δε, με ειδικά σκευάσματα, αν είναι μικρότερο από 1500 γραμμάρια.
Με το έγγραφο αυτό που συμπληρώνει ο γιατρός γίνεται προσπάθεια να σταματήσει η αυθαίρετη χορήγηση του ξένου γάλακτος στο μαιευτήριο.
Μετά τον Ιούνιο του 2017 λοιπόν αφού ενημερωθεί η μητέρα για τα οφέλη του μητρικού θηλασμού εφ’ όσον δεν θέλει να θηλάσει για προσωπικούς της λόγους, θα πρέπει να υπογράψει ότι συναινεί προκειμένου να χορηγηθεί ξένο γάλα στο μωρό της. Είναι δικαίωμα του βρέφους να θηλάσει τη μητέρα του αλλά και δικαίωμα της μητέρας να μη θηλάσει. Πρέπει όμως να ενημερώνεται για το μητρικό θηλασμό και όντας ενημερωμένη να έχει την ευθύνη της χορήγησης του «ξένου γάλακτος», βάζοντας την υπογραφή της.