Παράτριμμα ή σύγκαμα ή δερματίτιδα από σπάργανα
Το παράτριμμα (σύγκαμα) είναι πολύ συχνό στα βρέφη. Στην περιοχή που καλύπτει η πάνα δημιουργείται κοκκίνισμα και ορισμένες φορές πάνω στο κοκκίνισμα δημιουργούνται και πρόσθετες βλάβες από μικρόβια και μύκητες. Σε σοβαρές περιπτώσεις είναι δυνατόν να φύγει το δέρμα και σε σοβαρότερες να ανοίξουν οι ιστοί. Παράγοντες που αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισης παρατρίμματος είναι ιδιοσυγκρασιακοί (μερικά μωρά έχουν πολύ ευαίσθητο δέρμα και κάνουν πιο εύκολα παράτριμμα), ο κακός αερισμός της περιοχής, η υγρασία που παραμένει, η ποιότητα της πάνας που χρησιμοποιείται, η διάρροια, η λήψη αντιβιοτικών, επιμολύνσεις με μικρόβια και μύκητες, κ.ά.
Πρόληψη παρατρίμματος (συγκάματος):
Στο μωρό πρέπει η πάνα να αλλάζεται συχνά, όσο το δυνατόν νωρίτερα, μετά από κένωση ή ούρηση. Θα πρέπει, αν οι συνθήκες το επιτρέπουν, το μωρό να μένει χωρίς πάνα για να αερίζεται η περιοχή.
Μετά την ούρηση δεν χρειάζεται πλύσιμο. Απλώς στεγνώνουμε την περιοχή και αλλάζουμε την πάνα. Να έχουμε στο μυαλό μας ότι το δέρμα έχει φυσική προστασία που η συχνή χρήση σαπουνιού και καθαριστικών καταστρέφει.
Όταν όμως θα κάνει κένωση (τα "κακά" του) θα πρέπει να ακολουθούνται οι εξής κανόνες:
Πλένουμε το μωρό κάτω από τρεχούμενο νερό, σε θερμοκρασία του σώματος, από επάνω προς τα κάτω. Δηλαδή κρατάει η μητέρα το μωρό κάτω από τη βρύση που τρέχει, με τέτοιον τρόπο ώστε το νερό να τρέχει από επάνω-περιοχή γεννητικών οργάνων-, προς τα κάτω -περιοχή πρωκτού-. Αυτό το κάνουμε για την αποφυγή ουρολοιμώξεων.
Το νερό θα πρέπει να πέφτει πρώτα στο χέρι της, άρα τοποθετεί το χέρι της προστατευτικά πάνω από την περιοχή, ώστε να ελέγχει τη θερμοκρασία του νερού που τρέχει, καθώς θα το πλένει.
Όσον αφορά τη χρήση σαπουνιού, αν το μωρό έχει πολλές κενώσεις ημερησίως, όπως πχ συχνά έχουν τα θηλάζοντα βρέφη, δεν χρησιμοποιούμε σαπούνι αλλά σκέτο νερό.
Έμφαση θα δοθεί στο καλό σχολαστικό στέγνωμα της περιοχής με πετσέτα μιας χρήσης.
Συνιστώ το απορροφητικό χαρτί κουζίνας (το μειονέκτημα του είναι τα λευκαντικά που χρησιμοποιούνται κατά την παραγωγή του) αντί για υφασμάτινη πετσέτα (το μειονέκτημα της είναι το μαλακτικό, το οποίο όπως γνωρίζουμε δεν ξεβγάζεται αλλά παραμένει στο ύφασμα). Αν χρησιμοποιηθεί πετσέτα, θα πρέπει μετά τη χρήση να μπαίνει στα άπλυτα.
ΠΡΟΣΟΧΗ! Δεν χρησιμοποιούμε μωρομάντηλα στην περιποίηση του μωρού μετά από κένωση ή ούρηση!
Περιέχουν πολλά χημικά. Δοκιμάστε να εξαλείψετε ένα λεκέ στα ρούχα σας με μωρομάντηλο. Θα εξαφανισθεί αμέσως!
Τα μωρομάντηλα θα τα χρησιμοποιήσετε μόνον όταν είσθε εκτός του σπιτιού σας και δεν έχετε πρόσβαση σε τρεχούμενο νερό.
Όσον αφορά τη χρήση προστατευτικής κρέμας: Δεν υπάρχει λόγος να χρησιμοποιείται σε όλα τα βρέφη.
Αν εφαρμόζονται σωστά τα προηγούμενα μέτρα πρόληψης, μόνον ένα μικρό ποσοστό βρεφών θα χρειασθεί και την προστασία της ειδικής κρέμας.
Άρα η μητέρα θα εφαρμόσει τα πιο πάνω μέτρα και αν παρ΄ όλα αυτά το μωρό έχει την τάση να κάνει παράτριμμα, τότε θα προσθέσει στην περιποίηση του και τη χρήση προστατευτικής κρέμας.
Θεραπεία παρατρίμματος ( ή συγκάματος ή δερματίτιδας από σπάργανα):
Το παράτριμμα μπορεί να είναι απλώς ένα κοκκίνισμα της περιοχής αλλά μπορεί η κατάσταση να είναι πιο περίπλοκη και μετά το κοκκίνισμα, να εμφανισθούν και πρόσθετες βλάβες (πχ μικρά σπυράκια, απολέπιση, φυσαλίδες ή λύση της συνεχείας του δέρματος). Να υπάρχει δηλαδή επιμόλυνση του παρατρίμματος από μικρόβια (σταφυλόκοκκος, στρεπτόκοκκος, κ.ά.) ή μύκητες (συνήθως Candida Albicans).
Τι πρέπει να κάνετε:
Θα πρέπει να εντείνετε τα προληπτικά μέτρα που αναφέρονται πριν, δηλαδή το σωστό πλύσιμο, το σχολαστικό στέγνωμα, τον αερισμό. Να διακόψετε τις προστατευτικές και καλλυντικές κρέμες και να επισκεφθείτε τον παιδίατρο σας.
Στο απλό κοκκίνισμα θα αρκέσει η εφαρμογή των προληπτικών μέτρων και σπάνια η χρήση υδροκορτιζόνης (προσοχή όχι άλλη μορφή κορτιζόνης, διότι οι παρενέργειες του φαρμάκου αυξάνονται) ή άλλης θεραπευτικής κρέμας που θα συστήσει ο γιατρός.
Ένας καλός τρόπος για να υποχωρήσει γρήγορα η κοκκινίλα, είναι το στέγνωμα της περιοχής του παρατρίμματος με εφαρμογή ξηρής θερμότητας. Αυτό μπορεί να γίνει πχ με το πιστολάκι που στεγνώνουμε τα μαλλιά, στη χαμηλή θερμοκρασία, κλπ.
Αν το δέρμα έχει υγρή επιφάνεια, δηλαδή η συνέχεια του δέρματος έχει λυθεί και το δέρμα βγάζει υγρό, πριν τεθεί οποιαδήποτε κρέμα, το δέρμα πρέπει να στεγνώσει. Σε αυτό θα συντελέσει αποτελεσματικά ο φυσιολογικός ορός.
Χρησιμοποιούμε κομπρέσες με φυσιολογικό ορό: Βουτάμε την κομπρέσα στο φυσιολογικό ορό και αφού τη στύψουμε να μη στάζει, την τοποθετούμε στο δέρμα που πάσχει, φροντίζοντας να καλύψει όλες τις πτυχές του δέρματος που πάσχει. Αλλάζουμε την κομπρέσα κάθε 5-10 λεπτά, όταν δηλαδή ζεσταθεί. Αυτό θα το κάνουμε για μια περίπου ώρα (15 κομπρέσες), τέσσερις με πέντε φορές την ημέρα. Αντί για κομπρέσες μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε ψεκασμό της περιοχής με φυσιολογικό ορό, με τη βοήθεια ενός ψεκαστήρα, σαν αυτό που χρησιμοποιούμε στο σιδέρωμα. Αφού ψεκάσουμε την περιοχή που πάσχει, μετά ταμπονάρουμε με κομπρέσες να στεγνώσει καλά.
Η θεραπεία με φυσιολογικό ορό είναι πολύ αποτελεσματική και αν εφαρμοσθεί σωστά, η υγρή επιφάνεια του δέρματος στεγνώνει και μετά μπορούμε, αν χρειασθεί, να εφαρμόσουμε κάποια θεραπευτική κρέμα.
Αν υπάρχουν επιπρόσθετες βλάβες (μυκητιασικό ή μικροβιακό παράτριμμα) ο παιδίατρος θα συστήσει κάποια ανάλογη φαρμακευτική κρέμα. Και, ασφαλώς, ποτέ μην αποφασίσετε να βάλετε κάποια φαρμακευτική κρέμα από μόνη σας.
Πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι το δέρμα είναι φραγμός αλλά αφήνει να απορροφώνται σε μεγάλο ποσοστό (>30%) τις φαρμακευτικές ουσίες. Στο δέρμα μάλιστα που πάσχει, το ποσοστό απορρόφησης αυξάνεται.
Χρειάζεται, λοιπόν, μεγάλη προσοχή στο τι περιέχει η κρέμα. ΠΡΟΣΟΧΗ! Πολύ συχνά η ουσία που περιέχει είναι η κορτιζόνη, η οποία σε μακροχρόνια χρήση μπορεί να προκαλέσει σημαντικές διαταραχές στο μωρό και σε λανθασμένη χρήση να προκαλέσει κίνδυνο για τη υγεία του. Αν λοιπόν ο παιδίατρος σάς έδωσε πχ κάποια κορτιζονούχο αλοιφή, σάς την έδωσε μόνο για λίγες μέρες χρήσης. Δεν μπορείτε να τη χρησιμοποιείτε όποτε εσείς θέλετε, επειδή τη βρήκατε πολύ αποτελεσματική!