Επί 23 χρόνια προσπαθώ να είμαι συνεπής σε αυτήν τη ρύση. Όμως το θέμα του μητρικού θηλασμού με κάνει πάντα να αισθάνομαι ότι παρά τα χρόνια που περνάνε δεν αλλάζει κάτι, δεν μπορώ να προστατέψω το δικαίωμα του βρέφους να θηλάσει τη μητέρα του.
Συχνά στο Νοσοκομείο αντιμετωπίζω περιπτώσεις παιδιών που νοσηλεύονται για προβλήματα που προκλήθηκαν λόγω του ότι το παιδί δεν θηλάζει ή δεν θήλασε τη μητέρα του. Συναντώ εκατοντάδες νεογέννητα που για τον ένα ή τον άλλο λόγο τους διέκοψαν το θηλασμό, ενέργεια που θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί εγκληματική, αν αποδεικνυόταν διακοπή του θηλασμού για να αποκομισθεί οικονομικό όφελος. Στη Σουηδία που τα ποσοστά θηλασμού εγγίζουν το 100% των νεογνών, θεωρείται ο θηλασμός φυσική συνέχεια του τοκετού. Είναι κάτι το αυτονόητο, δεν χρειάζεται επιχειρήματα. Στη Βοστόνη η καμπάνια για το μητρικό θηλασμό χρησιμοποιεί το σλόγκαν: «γεννήθηκα για να θηλάσω». Στην ελληνική πραγματικότητα, έχουμε μόνον 5% αποκλειστικού θηλασμού το 1ο εξάμηνο της ζωής, ποσοστό που δείχνει ότι κάτι πολύ άσχημο κρύβεται κάτω από όλη αυτή την ιστορία.
Δεν νομίζω ότι η ελληνίδα αγνοεί τα οφέλη του θηλασμού ή ότι δεν είναι καλή μητέρα. Η πρόθεση θηλασμού των υποψήφιων μητέρων, σύμφωνα με τις ιατρικές εργασίες, είναι, 90 % .
Τι είναι αυτό που κατακρημνίζει τα υψηλά ποσοστά θηλασμού τον 1ο μήνα της ζωής; Η συνηθισμένη απάντηση της μητέρας γιατί δεν θηλάζει είναι: «δεν είχα γάλα» ή «δεν έφτανε το γάλα μου». Κάποιοι λοιπόν χειρισμοί οδηγούν τις γυναίκες σε υπογαλακτία ή και το συχνότερο σε φαρμακευτική διακοπή του θηλασμού. Διότι παρ΄ ότι είναι οξύμωρο, το μεγαλύτερο ποσοστό μητέρων που δηλώνει δεν είχα γάλα, έχει πάρει φαρμακευτική αγωγή αναστολής της γαλακτοφορίας!
Φαίνεται από τις ιατρικές εργασίες ότι στην όλη υπόθεση μεγάλο ρόλο παίζει η πολιτική μητρικού θηλασμού που ασκείται από το μαιευτήριο. Μικρότερα ποσοστά ευθύνης αποδίδονται σε λανθασμένες συμβουλές μαιευτήρα και παιδιάτρου, στην έλλειψη ειδικών συμβούλων θηλασμού, στο κάπνισμα της μητέρας, η εργασία της και βέβαια το γεγονός ότι δεν υπάρχει κουλτούρα θηλασμού στην ελληνική κοινωνία.
Όλα δείχνουν όμως ότι το μεγάλο χαστούκι το δέχεται ο θηλασμός στο μαιευτήριο. Τι τακτική εφαρμόζεται στο μαιευτήριο; Εισάγεται το γάλα σε σκόνη αμέσως μετά τη γέννηση και συχνά χωρίς καν να ερωτηθούν οι γονείς. Η εισαγωγή αυτή του μπιμπερό, τόσο νωρίς, φαίνεται ότι είναι καθοριστική για το αν και πόσο διάστημα ένα μωρό θα θηλάσει. Και βέβαια κατά την έξοδο από το μαιευτήριο δίνεται συνταγή γάλατος σε σκόνη, «να υπάρχει στο σπίτι, σε περίπτωση που χρειασθεί», ακόμα και αν έχει καταφέρει το νεογέννητο να θηλάσει αποκλειστικά στις 4 μέρες που παρέμεινε στο μαιευτήριο. Αυτό είναι ένα ακόμα γεγονός που κλονίζει την πεποίθηση της μητέρας ότι θα καταφέρει τελικά να θηλάσει το μωρό της. Το «περίεργο» στην υπόθεση είναι ότι κάθε μαιευτήριο έχει και τη δική του μάρκα γάλακτος που προωθεί (μάρκετινγκ;).
Το 1995 απεστάλη σε όλους τους αρμόδιους φορείς, η οδηγία (Υ3γ/36189/ 9-10-95), του Υπουργείου Υγείας και Πρόνοιας, η οποία αναφερόταν στην εκστρατεία της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας και της Unicef για προστασία του δικαιώματος του βρέφους να θηλάσει τη μητέρα του και η οποία συνιστούσε:
| 1. η συνταγογράφηση ξένου γάλακτος πρέπει να συνοδεύεται από ιατρική γνωμάτευση που να εξηγεί τους λόγους που το μωρό δεν μπορεί να θηλάσει αποκλειστικά |
| 2. απαγορεύεται η παρακαταθήκη και διαφήμιση υποκατάστατων μητρικού γάλακτος από τα μαιευτήρια. |
Όπως γνωρίζουμε όλοι μας ουδέποτε ίσχυσε κάτι από τα παραπάνω. Όπως επίσης και κανένα από τα Νοσηλευτικά μας ιδρύματα ή μαιευτήρια στη χώρα μας δεν έχει πάρει από την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας και της Unicef τον χαρακτηρισμό «Νοσοκομείο φιλικό για το βρέφος» (Βaby Friendly Hospital) ). Δηλαδή, χώροι φιλικοί για το θηλασμό, όπου οι μητέρες θα βοηθούνται για να μπορέσουν να θηλάσουν με επιτυχία. Ακόμα και το μαιευτήριο «Έλενας», στο οποίο γίνεται προσπάθεια να προστατευθεί ο θηλασμός δεν έχει χαρακτηρισθεί «φιλικό για το βρέφος», διότι τελικά δεν εκπληρώνει τις προϋποθέσεις. Σημειωτέον ότι ακόμα και η γειτονική μας Τουρκία έχει 50 νοσηλευτικά ιδρύματα με τη διάκριση αυτή!
Το τελευταίο δίμηνο προσπάθησα να βρω τρόπο που θα αλλάξει τα κακώς κείμενα σε αυτόν τον ευαίσθητο τομέα. Να εφαρμοσθεί ο Κώδικας εμπορίας και διακίνησης υποκαταστάτων μητρικού γάλακτος. Να εφαρμοσθούν οι διατάξεις των διεθνών οργανισμών που θεσπίσθηκαν για την προστασία του δικαιώματος του βρέφους να θηλάσει τη μητέρα του, να δημιουργηθεί μια εθνική καμπάνια για το μητρικό θηλασμό. Δυστυχώς παντού κλειστές πόρτες, 50 ημέρες καθημερινής ενασχόλησης με το θέμα και αισθάνομαι ότι δεν θα καταφέρω τίποτε.
Ξεκίνησα από την αρμόδια, για το θέμα, υπηρεσία του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, που είναι η Διεύθυνση Υγιεινής, Τμήμα Β. Ούτε λίγο ούτε πολύ διαπίστωσα ότι μέχρι σήμερα τα πεπραγμένα αυτού του τμήματος είναι η προώθηση των φυλλαδίων της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας σε Νοσοκομεία και φορείς. Όπως μου ξεκαθάρισαν δεν υπάρχουν οι δομές εκείνες που μπορούν να βοηθήσουν αποτελεσματικά στην προώθηση του θηλασμού.
Ο Υπουργός Υγείας δήλωσε αναρμόδιος και μου συνέστησε, το υπόμνημα που απεύθυνα σε αυτόν, να το υποβάλλω στο Κεντρικό Συμβούλιο Υγείας για γνωμοδότηση, όπερ και έκανα και αναμένω το αποτέλεσμα.
Απευθύνθηκα στο Συνήγορο του Πολίτη, στο νεοσύστατο τμήμα του, Κύκλο για τα Δικαιώματα του Παιδιού, ζητώντας την βοήθεια τους ώστε τα μαιευτήρια να εφαρμόσουν τις διεθνείς διατάξεις προστασίας του μητρικού θηλασμού, οι οποίες καταστρατηγούνται κατάφωρα. Μου υποσχέθηκαν ότι θα ασχοληθούν.
Το θέμα του μητρικού θηλασμού είναι Εθνικό θέμα. Αφορά στην υγεία, στην νοητική ανάπτυξη και στον ψυχισμό των ελληνοπαίδων και είναι παράλληλα τεράστιο οικονομικό θέμα. Χρήζει άλλης αντιμετώπισης και βοήθειας από την Πολιτεία. Αν τελικά δεν υπάρξει πολιτική βούληση να αλλάξουν τα πράγματα, πρέπει η κοινωνία των πολιτών να ενεργοποιηθεί, να αντιδράσει και να προστατέψει τα δικαιώματα των παιδιών της.
Όποιος νομίζει ότι μπορεί να προσφέρει βοήθεια σε αυτόν τον τομέα, μπορεί να γράψει στη διεύθυνση
ΤΘ 1056 ΤΚ 19009 ή
να στείλει e-mail στο
Μαρία-Αδαμαντία Μαλλιαρού
Παιδίατρος, Επιμελήτρια Α΄
Α΄ Παιδιατρικής Κλινικής Πανεπιστημίου Αθηνών
Νοσοκομείο Παίδων «Αγία Σοφία»