Μελέτη
Με την επιμέλεια των γιατρών του ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ ΠΑΙΔΩΝ «Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ»
Γράφει η ΜΑΡΙΑ-ΑΔΑΜΑΝΤΙΑ ΜΑΛΛΙΑΡΟΥ*
Ο θηλασμός όχι μόνο προστατεύει το βρέφος και ενισχύει το ανοσοποιητικό του σύστημα, αλλά, όπως απέδειξαν έρευνες και μελέτες, έχει άμεση σχέση και με την ανάπτυξη της νοημοσύνης στη βρεφική και παιδική ηλικία. Μία πιθανή επίδραση του μητρικού γάλακτος είναι η δράση ενός οξέος, το οποίο δεν υπάρχει στο τροποποιημένο γάλα αγελάδας.
Πριν από μερικούς μήνες ο διεθνής Τύπος ασχολήθηκε με μία εργασία που δημοσιεύτηκε στο ιατρικό περιοδικό «JAMA» με τίτλο: Η σχέση της διάρκειας θηλασμού και της νοημοσύνης στην ενήλικη ζωή («JAMA», 8 Μαΐου 2002, 287 (18): 2365-71). Πολλές μελέτες έχουν γίνει που δείχνουν έναν θετικό συσχετισμό του θηλασμού και των νοητικών λειτουργιών στη βρεφική και παιδική ηλικία.
Οι ερευνητές προσπάθησαν να απαντήσουν στο ερώτημα αν αυτή η διαφορά στη νοητική εξέλιξη συνεχίζεται και στην ενήλικη ζωή ή τελικά καταφέρνει το άτομο που δεν θήλασε, να φτάσει τα επίπεδα των ατόμων που θήλασαν με την πάροδο της ηλικίας, να κάνει δηλαδή, κατά κάποιον τρόπο, το λεγόμενο catch up.
Μελετήθηκε λοιπόν η σχέση μεταξύ της διάρκειας θηλασμού κατά τη βρεφική ηλικία και της νοημοσύνης κατά την ενήλικη ζωή σε ένα δείγμα 3.000 ατόμων από τη Δανία, τα οποία γεννήθηκαν από τον Οκτώβριο του 1959 έως το Δεκέμβριο του 1961.
Από τη μελέτη φάνηκε ότι το αποτέλεσμα του θηλασμού στη νοημοσύνη είναι κατά κάποιον τρόπο δοσοεξαρτώμενο. Ατομα που θήλασαν έναν μήνα σε σχέση με άτομα που θήλασαν επτά έως εννέα νήμες, είχαν 7 μονάδες διαφορά στο δείκτη νοημοσύνης και η διαφορά αυτή ήταν ανάλογη με τους μήνες που θήλασαν.
Πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι η διατροφή των πρώτων μηνών της ζωής έχει αντίκτυπο στη νοημοσύνη του ανθρώπου. Μία πιθανή εξήγηση για την επίδραση του μητρικού γάλακτος στην ανάπτυξη των γνωστικών λειτουργιών είναι η δράση των πολυακόρεστων λιπαρών οξέων μακράς αλύσου, και ειδικά του ντεκοσαεξανοϊκού οξέος (DHA), που ανήκει στα ω3 λιπαρά οξέα και βρίσκεται σε μεγάλες ποσότητες στο ανθρώπινο γάλα, ενώ δεν υπάρχει στο τροποποιημένο γάλα αγελάδας.
Το DHA είναι κύριο συστατικό της μεμβράνης των κυττάρων του νευρικού συστήματος και του αμφισβληστροειδούς και πιστεύεται ότι έχει βασικό ρόλο στη μεταβίβαση των σημάτων μεταξύ των νευρώνων.
Πολλές μελέτες σε πρόωρα και τελειόμηνα νεογνά έδειξαν καλύτερη οπτική και νοητική ανάπτυξη στα βρέφη που διατρέφονταν με γάλα που περιείχε DHA. Εκτός από το DHA, πάρα πολλές φορές βιονεργείς ουσίες περιέχονται στο μητρικό γάλα και αποτελούν αντικείμενο έρευνας.
* Τα τεκμηριωμένα μέχρι σήμερα οφέλη του μητρικού θηλασμού όσον αφορά το παιδί είναι: Τα θηλάζοντα έχουν υψηλότερο IQ, έχουν υψηλά ποσά DHA στον εγκέφαλό τους. Ο μητρικός θηλασμός δρα ανασταλτικά σε οξεία και χρόνια μέση ωτίτιδα, διάρροια, μηνιγγίτιδα, νεκρωτική εντεροκολίτιδα, ασθματοειδή βρογχίτιδα, ινσουλινοεξαρτώμενο σακχαρώδη διαβήτη, παχυσαρκία, κοιλιοκάκη, φλεγμονώδη νόσο του εντέρου και παιδικό καρκίνο.
* Οσον αφορά τη μητέρα είναι: Οι μητέρες που θηλάζουν έχουν μεγαλύτερη αυτοεκτίμηση, αναπτύσσουν γρηγορότερα δεσμό με το μωρό τους, εγκαταλείπουν τα μωρά τους σπανιότερα. Οι μητέρες που θηλάζουν έχουν λιγότερο συχνά καρκίνο μαστού, καρκίνο ωοθηκών και οστεοπόρωση.
Παρ' ότι τα περισσότερα απ' αυτά τα πλεονεκτήματα ήταν γνωστά και παλαιότερα, ο μητρικός θηλασμός έχασε έδαφος μετά την τροποποίηση του αγελαδινού γάλατος, από τη βιομηχανία και την ευρεία διαφήμισή του, ακόμα και με αθέμιτους τρόπους. Το πρόβλημα έγινε οξύτερο στις υπό ανάπτυξη χώρες, όπου η βιομηχανία δρα ανεξέλεγκτα και δεν υπάρχει το λεγόμενο social marketing, δηλαδή η διαφήμιση ωφέλιμων για το κοινωνικό σύνολο αγαθών και υπηρεσιών.
Στη χώρα μας, δέκα χρόνια μετά τις προσπάθειες της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας και της Unicef να δημιουργηθεί το «φιλικό για το βρέφος νοσοκομείο» (The baby friendly Hospital Initiative (WHO - Unicef 1992), κανένα νοσοκομείο ή μαιευτήριο δεν έχει πάρει τη διάκριση αυτή. Κανένα ελληνικό νοσοκομείο ή μαιευτήριο, κρατικό ή ιδιωτικό, δεν θεωρήθηκε χώρος φιλικός για το θηλασμό, όπου προστατεύεται το δικαίωμα του βρέφους να θηλάσει.
Στα μαιευτήρια της χώρας μας δεν υπάρχει rooming in (ακόμα εξακολουθούμε να αποχωρίζουμε μετά τον τοκετό το μωρό από τη μητέρα του), εξακολουθούμε να δίνουμε ξένο γάλα χωρίς ιατρική γνωμάτευση, ενώ από το 1996 υπάρχει σαφής οδηγία του υπουργείου Υγείας, και εξακολουθούμε να δίνουμε διαφημιστικά δείγματα γάλακτος, πράξη που απαγορεύεται αυστηρά σε όλα τα ευνομούμενα κράτη του κόσμου.
Επίσης, δεν υπάρχει η παραϊατρική ειδικότητα του συμβούλου μητρικού θηλασμού που υπάρχει στο εξωτερικό.
Τέλος, μέσα στη σημερινή ελληνική κουλτούρα ο θηλασμός δεν είναι η φυσική συνέχεια μετά τον τοκετό, γιατί οι σημερινές γιαγιάδες, σε μεγάλο ποσοστό, δεν έχουν θηλάσει τα παιδιά τους και δεν μπορούν να υποστηρίξουν τις υποψήφιες θηλάζουσες μητέρες.
Με όλα αυτά εναντίον, ξεκινάει μετά τον τοκετό ένα ποσοστό 80% των μητέρων να θηλάσει και το ποσοστό αυτό πέφτει ραγδαία στο δεύτερο μήνα, για να φτάσει στο απαράδεκτο ποσοστό του 4% αποκλειστικού θηλασμού στο πρώτο εξάμηνο της ζωής. Ποσοστό που δείχνει μία κοινωνική παθολογία που πρέπει άμεσα να αλλάξει.
* Επιμελήτρια Α' Παιδιατρικής Κλινικής Πανεπιστημίου Αθηνών, Νοσοκομείο Παίδων «Η Αγία Σοφία»
--------------------------------------------------------------------------------
Εσωτερικά: Στην Ελλάδα, όπου δεν υπάρχει μέριμνα, το ποσοστό αποκλειστικού θηλασμού το πρώτο εξάμηνο της ζωής πέφτει στο απαράδεκτο 4%
Πηγή: ΙΑΤΡΙΚΑ
--------------------------------------------------------------------------------